မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီး၏ ကုသုိလ္ေတာ္မ်ား

   သကၠရာဇ္ ၁၂၁၉ - ခုႏွစ္တြင္ မင္းတုန္းမင္း တရားၾကီးသည္ မႏ ၱေလးေတာင္ အနီး ေၿမေကာင္း ေၿမၿမတ္ လကၡဏာႏွင့္ၿပည့္စံု၍ လူမ်ိဳးစံုတုိ႔၏ မ်က္စိကိုဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေသာ ၿမိဳ႔၏ တန္ဆာလကၡဏာတုိ႔ၿဖင့္ ၿခံရံကာ အထူးထူးေသာ ရတနာတုိ႔ႏွင့္ ၿပည့္စံု၍ လူမ်ိဳးစံုကုန္သည္တုိ႔၏ စုေ၀းေပါင္းစံုရာ ၿဖစ္ေသာ ရတနာပံုမည္ေသာ ရာဇဌာနီ မင္း ေနၿပည္ေတာ္ၾကီးကို တည္ေထာင္ေတာ္မူသည္။



  

မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးသည္ တရားကို ၿမတ္ႏိုး၍ တရားကိုက်င့္ေသာ ဓမၼစာရီၿဖစ္ေတာ္မူသၿဖင့္ တုိင္းသူ ၿပည္သားတို႔သည္လည္း တရားေတာ္ကို ၿမတ္ႏိုးခင္တြယ္ စင္ၾကယ္ေသာ ဓမၼစာရီမ်ား ၿဖစ္ၾကကုန္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ရဟန္း သံဃာမ်ားႏွင့္ ၿပည္သူအေပါင္းတုိ႔က ႏွစ္ေထာင္းအားရ ၀မ္းေၿမာက္ၾကလ်က္ သာသနာေတာ္ၾကီးသည္လည္း ေနလုိ လလုိ ထြန္းလင္းေၿပာင္ခဲ့ရေလသည္။


    မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီး၏ ေတာင္ညာစံ မိဖုရားေခါင္ၾကီးသည္လည္း ကုသိုလ္တရားတုိ႔ကို အၿမဲအားထုတ္၍ ပိဋကတ္က်မ္းစာမ်ားကို အၿမဲမၿပတ္ သံအံက်က္မွတ္ေတာ္မူေလ့ ရိွသည္။
    သကၠရာဇ္ ၁၂၃၀ ၿပည့္ ၿပာသုိလမွစ၍ မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးသည္ ဘုရားေဟာ ပါ႒ိေတာ္ အဌကထာဋီကာ က်မ္းမ်ားကို ေရႊေရး၊ မင္ေရး၊ ကညစ္ေရးၿဖင့္ ေရးသားၿပီးလွ်င္ ပိဋကတ္တုိက္ေတာ္သုိ႔ သြင္းေတာ္မူ သည္ ။ ေပစာတုိ႔ မည္သည္ကာ လ်င္ၿမန္စြာ ပ်က္စီးတတ္ေသာ သေဘာရိွရကား သာသနာ ၅၀၀၀ ကာလ တုိင္ေအာင္ တည္တံ့ေစၿခင္းငွာ မင္းအဆက္ဆက္ မၿပဳလုပ္ဖူးေသာ စက်င္ေတာင္မွ ၿဖစ္သည့္ သလင္းေက်ာက္ၿဖဴေတာ္ မ်ားကို တူးေဖာ္ခြဲစိတ္ေခ်ာမြတ္ ေစ၍ ေရႊနန္းေတာ္အတြင္း၌ တန္ေဆာင္းၾကီး ေဆာက္လုပ္ၿပီးလွ်င္ က်မ္းတက္ က်မ္းၿပဳ သီလသမာဓိႏွင့္ ၿပည့္စံုေတာ္ မူေသာ အရွင္ဇာဂရာဘိ၀ံသ တိပဋဓရ မဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇဂုရု၊ ဘုရားၾကီးဆရာေတာ္ အရွင္နရိႏၵာဘိသီရိသဓမၼ ေဇာတိ ပါလဓဇ မဟာဓမၼရာဇာဓိရာဇဂုရု၊ ဆီးဘန္းနီဆရာေတာ္ အရွင္သုမဂၤလသာမိ သီရိပ၀ရမဏိဓဇ ရာဇာဂုရု ဆရာေတာ္ သံုးပါးႏွင့္တကြ အတြင္း၀န္ ခန္းပတ္ ၿမိဳ႔စားၾကီး မဟာဥဇနာ၊ ေယာၿမိဳ႔စားၾကီး မင္းလွမဟာစည္သူ၊ သံေတာ္ဆင့္ မုိင္းခုိင္း ၿမိဳ႔စား မဟာသီရိေဇယ်သူ၊ သံေတာ္ဆင့္ ေနမ်ိဳးရာဇစည္သူတုိ႔ကို စာၿပင္ဆင္မႈ၌ အၾကီးအမွဴး ၿပဳလုပ္ေစ၍ ( ၅ ) ႏွစ္ေက်ာ္ ထုလုပ္ေစၿပီးလွ်င္၊ ၀ိနည္းငါးက်မ္း ပါ႒ိေတာ္ ေက်ာက္ခ်ပ္ေရ ( ၂၀၈ ) ခ်ပ္တုိ႔ကို ကုသုိလ္ေတာ္ မဟာေလာကမာရဇိန္ ဘုရား အတြင္း၌ အုတ္ၿပသာဒ္ဂူ ( ၇၂၈ ) လံုးကို တည္၍ ေက်ာက္ခ်ပ္တုိ႔ကို ထည့္သြင္းၿပီးလွ်င္ ေသလကၡရ ေက်ာက္ ထက္အကၡရာ တင္ထား ကိုးကြယ္ေတာ္မူခဲ့သည္။

    သကၠရာဇ္ ၁၂၃၃ ခု၊ ေႏွာင္းတန္ခူးလဆုတ္ ၁၀ ရက္ေန႔တြင္ မႏ ၱေလးေရႊၿမိဳ႔ေတာ္မွ ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ အပါး ( ၂၄၀၀ ) ကို စာၿပန္ဆုိရန္ အပိုင္းက႑ခြဲၿခားထား၍ ေလ့က်က္ထားေစေသာ ဆင္စြယ္တံဆိပ္ေတာ္ရ ဆရာေတာ္ အပါး ( ၆၂၀ )တုိ႔သည္ ကိုယ့္အပိုင္းႏွင့္ကိုယ္ စုေပါင္းညီညာရြတ္ဆုိသၿဖင့္ ပဥၥမ သဂၤါယနာ တင္ပြဲၾကီးကို ဆရာဒကာ ညီညြတ္စြာၿဖင့္ ေအာင္ၿမင္ၿပီးေၿမာက္ ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကပါသည္။

    ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးသည္ ကုသုိလ္ေတာ္၌သာ ေမြ႔ေလ်ာ္ေတာ္မူသည့္အတုိင္း ၿမန္မာၿပည္ အႏွံ႔ သာသနာ႔က်က္သေရကို ေဆာင္ႏိုင္ေသာ ဘုရားတန္ေဆာင္း ဂူေက်ာင္း ၿပသာဒ္ အရပ္ရပ္တုိ႔ကုိလည္း လွဴဒါန္းေတာ္ မူသည္။
မႏ ၱေလးေတာင္ေစာင္းတန္းေတာ္ၾကီးႏွင့္ ေတာင္ေပၚရိွ ေရႊရပ္ေတာ္ၾကီးဘုရား၊ မဟာသက် မာရဇိန္ ေက်ာက္ေတာ္ ၾကီး ဘုရား၊ အေရွ႔စႏၵာမုနိဘုရား၊ ေလာကမာရဇိန္ ကုသိုလ္ေတာ္ေစတီေတာ္ၾကီး၊ ရန္ကင္းေတာင္ေၿခ၊ ထူပါရာမေက်ာက္ေစတီေတာ္၊ ဘုရားပြင့္ေတာ္မူရာ အိႏိၵယမဇိၥ်မေဒသ ေဗာဓိပင္အနီးတြင္ ( ၆ ) ခန္းတြဲ အုတ္ဇရပ္ၾကီး ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းၿခင္း၊ တူရကီႏိုင္ငံမကာၿမိဳ႔၌ စတုဒိသာတည္းခိုရန္ အုတ္ဇရပ္ၾကီး၊ စကုၿမိဳ႔ စက္ေတာ္ရာ ပါဒေစတီတြင္ ေရႊဆုိင္း ( ၇၀၀၀ ) ေက်ာ္ မြမ္းမံေဆာက္လုပ္သည့္ ၿပာသာဒ္ၾကီး၊ မႏ ၱေလး သုဓမၼာဇရပ္ေတာ္ၾကီး ပ႒ာန္းေဟာ သိမ္ဇရပ္ေတာ္ၾကီး၊ မႏ ၱေလး မဟာ၀ိဇရာယာမ တုိက္ေတာ္ၾကီးအတြင္း၌ အတုမရိွ အုတ္ေက်ာင္းေတာင္ၾကီး၊ မႏ ၱေလး ေတာင္ေၿခ၌ ပိဋကတ္တုိက္ေတာ္ၾကီး၊ မဟာအတုလ ဘံုစံ ေရႊေက်ာင္းေတာ္ၾကီး၊ ေက်ာင္းအရံ ၂၀ ေက်ာ္ႏွင့္တကြ မဟာ ေဇာတိကာရာမတုိက္ ရတနာ ဘံုစံေက်ာင္းေတာ္၊ ရွမ္းကေလးကြ်န္းတြင္ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းသည့္ ေက်ာင္းေတာ္၊ ကုသိုလ္ေတာ္ ဘုရား ပတ္လည္တြင္ အုတ္ဇရပ္ေတာ္ ၃၆ ေဆာင္၊ ၿမိဳ႔ေတာ္အတြင္း ၿပည္သူၿပည္သားတုိ႔ ဥပုသ္ေစာင့္ရန္ ဇရပ္ေတာ္ ၁၁ ခု၊ ၿမိဳ႔တံခါး ၁၂ ရပ္တြင္ ေဆာက္လုပ္ထားသည့္ တရားတင္းကုတ္ ၁၂ ခု စသည့္ လွဴဒါန္းထားေသာ ဇရပ္ တန္ေဆာင္းတုိ႔မွာ မ်ားၿပားလွေပသည္။
    ထုိ႔အၿပင္ ေလးဆူဓာတ္ပံု ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ၿမတ္ၾကီးတြင္ သကၠရာဇ္ ၁၁၃၆ ခု၊ တေပါင္းလၿပည့္ေန႔
 ( 15.3.1775 ) က ဆင္ၿဖဳရွင္မင္းၾကီး၏ ေရႊထီးေတာ္သည္ ၉၅ ႏွစ္အၾကာကာလ၌ ေဟာင္းႏြမ္းခ်ိဳ႔ယြင္း လာခဲ့ သၿဖင့္ ထီးေတာ္အသစ္ လဲလွယ္တင္လွဴရန္ အခါအခြင့္ သင့္ၿပီၿဖစ္ေၾကာင္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေန ဆရာေတာ္ သံဃာေတာ္ အရွင္ သူၿမတ္မ်ား ဘ႑ာေတာ္ထိန္း အဖြဲ႔၀င္မ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေန ဂုဏ္သေရရိွ ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ား ညိွႏိႈင္း တုိင္ပင္ ကာ မိမိတုိ႔ အင္အားၿဖင့္ ထီးေတာ္သစ္တင္လွဴရန္ မၿဖစ္ႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ရတနာပံု မႏ ၱေလးေနၿပည္ေတာ္မွ ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးထံသုိ႔ သံေတာ္ဦး တင္ ေလွ်ာက္ ထားခဲ့ၾကေလသည္။ 
    မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီးသည္ ၿဗိတိသွ်အာဏာပိုင္မ်ား၏ ၿမန္မာဘုရင္ကိုယ္တုိင္ ထီးေတာ္တင္ခြင့္မရိွဟူေသာ ဆံုးၿဖတ္ခ်က္ကို ဘာသာေရးသာသနာေရးကိစၥၿဖစ္၍ ခြင့္လႊတ္လက္ခံခဲ့ၿပီး ဘံုခုႏွစ္ဆင့္ပါေသာ ထီးေတာ္ သစ္ၾကီး ကုိ သံခ်က္၀န္ပညာသိဒိၶေက်ာ္သူ ဦးမိႈ အား ၾကီးၾကပ္ေဆာင္ရြက္ေစခဲ့ရာ ၁၈၁၇ ခုႏွစ္၊ ေအာက္တုိဘာလ ၂ ရက္ေန ႔တြင္ ေအာင္ၿမင္ၿပီးစီးခဲ့သည္။

    မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီး လွဴဒါန္းသည့္ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ၿမတ္ၾကီး၏ ေရႊထီးေတာ္သစ္ၾကီသည္ ဘံုခုႏွစ္ဆင့္ အနက္ ေအာက္ဆံုးပထမဘံုသည္ အခ်င္း ( ၁၄ေပ၊ ၉ လက္မ ) က်ယ္၍ အၿမင့္ ( ၂ေပ၊ ၆ လက္မ ) ရိွသည္။ ဘံုဆင့္ မ်ားသည္ အထက္သုိ႔ၿမင့္ေလ က်ဥ္းေၿမာင္းသြာေလၿဖစ္ရာ ထိပ္ဆံုး သတၱမဘံုသည္ အခ်င္း ( ၃ ေပ၊ ၄ လက္မခြဲ ) က်ယ္၍ အၿမင့္( ၂ ေပ၊ ၆ လက္မ ) ရိွသည္။ ထီးေတာ္သစ္ၾကီးကို ေရႊသားအခ်ိန္ ( ၂၀၂၂၂၉ ) က်ပ္ ( ၄ ) မူးသားၿဖင့္ ၿပဳလုပ္ ထားၿပီး န၀ရတ္ကိုးပါးႏွင့္ ေက်ာက္ေကာင္း၊ ေက်ာက္ၿမတ္မ်ား အလံုးေပါင္း ၃၆၄၁၁ လံုး ပါ၀င္ပါသည္။
    မင္းတရားၾကီးသည္ မင္း၊ မိဖုရားစံုညီစြာၿဖင့္ ေရႊနန္းေတာ္ၾကီးအတြင္း၌ ထီးေတာ္သစ္ၾကီးကို ၾကည္ညိဳ ပူေဇာ္ၿပီး ေရစက္သြန္းခ် လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။ ( ယခုအခါ ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ၿမတ္ၾကီး၏ အေရွ ႔ေၿမာက္ဘက္တြင္ မင္းတုန္းမင္းၾကီးကုသိုလ္ၿဖစ္ေသာ ထီးေတာ္ေဟာင္းၾကီးကို ေတြ႔ၿမင္ႏိုင္သည္။ )
    ထီးေတာ္သစ္ကို ပုပၸါး ၀န္ေထာက္ မင္းၾကီး မဟာမင္းေက်ာ္မင္းထင္ ဦးေဆာင္ေသာ ထီးေတာ္ပင့္ေဆာင္ တင္လွဴ ေရး အဖြဲ႔အား မႏ ၱေလးေနၿပည္ေတာ္မွ အဂၤလိပ္တုိ႔သိမ္းပိုက္ထားေသာ ေအာက္ၿမန္မာၿပည္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔သို႔ ေရနန္းစၾကာ သေဘၤာၿဖင့္ ပင့္ေဆာင္ေစၿပီး ေရႊတိဂံုေစတီေတာ္ၿမတ္ၾကီး၌ ၁၈၇၁ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာလ ၂၆ ရက္ေန႔တြင္ ေအာင္ၿမင္စြာ တင္လွဴ ေစခဲ့ပါေၾကာင္း ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ မင္းတုန္းမင္းတရားၾကီး၏ ကုသုိလ္ေတာ္မ်ားကို မွတ္တမ္းၿပဳ တင္ၿပ အပ္ပါသည္။

မဂၤလာ၀င္း

ကမ ၻာသစ္ ၿမန္မာ Fan Page