သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ေက်းဇူးရွင္မွန္း မသိသား ဆုိး၀ါး အုိလူသားတုိ႔
စာေရးသူေနထုိင္ရာ ေနျပည္ေတာ္ ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕၊ ေရႊခ်ီရပ္ အေရွ႕မစုိးရိမ္ ဥဳတံၱတားလမ္းေဘး ဓမၼာစရိယစာသင္တုိက္ (ေရွး အေခၚ သစ္က်ိတ္ေက်ာင္း) ေဘးရွိ လမ္းပခုံးေခၚကတၱရာလမ္းေဘးတြင္ ေပါက္ေနေသာ စိမ္းစိမ္းစုိစုိ ေျမစာႏွင့္ မုံညင္းေရာ ရာ ျမက္ခင္း ကေလးမ်ားကို မည္သည့္ ပညာရွင္မ်ားက ေပါင္းသတ္ေဆးဖ်န္းထားသည္မသိပါ၊ ညိဳးႏြမ္းေနသည္။ အခ်ဳိ႕က မီးပင္႐ႈိ႕ ထားေသး သည္။
လမ္းပခုံး (Road Shoulder) ေခၚေသာ ယာဥ္ႏွင့္ လူသြား ကတၱရာလမ္းေဘး (မာက်င္) ေျမမ်ားေပၚတြင္ သင့္တင့္ သေလာက္ ေပါက္ေနေသာ ျမက္ခင္းကေလး မ်ားသည္ စိမ္းစိုရႊန္းျမ၍ ပူျပင္း ေသာ ဝန္းက်င္တြင္ ေအးျမေသာ ျမင္ကြင္းကို ရေစ သည္။ စိတ္ ၾကည္ႏူးမႈရသည္။ ထုိျမက္ခင္း ကေလးမ်ားရွိေနျခင္းျဖင့္ မုိးျပင္း မုိးသည္းရြာ၍ လမ္းေပၚမွ ေရမ်ား လမ္းေဘးေျမာင္း တြင္း စီးဆင္းရာတြင္ လမ္းေပၚကပါလာေသာ ဖုန္၊ သဲ၊ ေက်ာက္စရစ္ခဲငယ္မ်ားကို ဖမ္းယူတားဆီးထားသျဖင့္ လမ္း ေဘးေရႏုတ္ေျမာင္း မ်ား သဲႏုန္းပို႔ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းလည္း မျဖစ္ေတာ့ေပ။
ထုိထုိေသာ လမ္းေဘးလမ္း ပခုံး (Road Shoulder or Road Margin) ေပၚရွိ ျမက္မ်ားကုိ အ လုပ္မရွိ အလုပ္ရွာၿပီး စည္ပင္ ဝန္ထမ္းတို႔က ေပါက္တူးျဖင့္ ေပါက္ထုတ္ရွင္းလင္းပစ္ေနေသာ ေၾကာင့္ လမ္းပခုံးေတြမုိ႔ ေရတုိက္ စားၿပီး ေရႏုတ္ေျမာင္းေတြ သဲႏုန္း ပို႔ကာ ပိတ္ဆုိ႔မႈျဖစ္ရပါသည္။ ဤ အေျခအေနကို အမွန္မသိ၍ေလာ၊ အလုပ္သမားကို အလုပ္ခ်ေပးရန္ သာ အဓိက တာဝန္ဟု ယူဆ၍ ေလာ။ ထုိထုိေသာ လမ္းေဘး လမ္း ပခုံး (Road Shoulder or Road Margin) မ်ားေပၚရွိ ေပါင္းျမက္ မ်ားကို ၿမိဳ႕ျပတြင္သာမက ၿမိဳ႕ျပင္၊ ဌာနဆုိင္ရာ ႐ုံးမ်ားေဘးရွိ အေဝး ေျပးလမ္းေဘးမ်ား၊ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔၊ ရဲစခန္းမ်ား၏ ေဘးနားေတြမွာ လည္း ျမင္ခဲ့ရဖူးပါသည္။အျမင္မ ဆုိးလွပဲ အႏၲရာယ္လည္း မျဖစ္ ေလာက္ေသာ လမ္းပခုံးျမက္ခင္း မ်ားကို မရွင္းသင့္ပါ။
သုေတသီတုိ႔သည္ ႏွစ္လၾကာ ျမင့္စြာမွသည္ ယခုတုိင္ သစ္ပင္၊ သီးႏွံ၊ ျမက္ခင္းစေသာ သစ္ပင္မ်ဳိး စုံတုိ႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္ (လူသားႏွင့္ သက္ရွိေလာကဝန္းက်င္) အက်ဳိး ျပဳေနပုံကို စနစ္တက်ေလ့လာထား ခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္သည္။
သစ္ပင္ (ႀကီးငယ္ မေရြး) အ စိမ္းေရာင္႐ုိးတံႏွင့္ အရြက္ရွိ အ ပင္မ်ားသည္ ေလထုထဲမွ ကာဗြန္ ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ကို စုပ္ယူၿပီး အ ပင္အာဟာရ (အစားအစာ)အျဖစ္ ကစီကို ခ်က္လုပ္ၾကရသည္။ ထုိသို႔ခ်က္လုပ္ရာတြင္ စိမ္းလန္းစုိေျပစြာ တက္ၾကြ စြာ ေပါက္ေရာက္ ရွင္သန္ေနေသာ ျမက္အမ်ဳိးအစား အ ပါအဝင္ သီးႏွံပင္စုိက္ခင္း ဧရိယာ တစ္ဟက္တာ (၂.၄၇ ဧက) ရွိ ေသာေျမကြက္မွ အပင္မ်ားသည္ ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ဓာတ္ (Carbondioxide) ခုနစ္ တန္မွ ရွစ္တန္ကို ဝန္းက်င္ေလထုမွ စုပ္ ယူ အသုံးျပဳရသည္၊
သို႔အားျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေလထုညစ္ညမ္း ေစေသာ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ ဓာတ္မ်ားကို ေလ်ာ့နည္း သြားေစ သည္။ ထုိသုိ႔ ကာဘြန္ဒုိင္ေအာက္ ဆုိဒ္ကို စုပ္ယူအသုံးခ်ေနစဥ္မွာပဲ ထုိ (၂.၄၇ ဧက) အရြယ္ရွိ သစ္ ပင္မ်ား၊ သီးႏွံခင္းမွ Oxygen ေအာက္ ဆီဂ်င္ ဓာတ္ ငါးတန္မွ ခုနစ္တန္ကို ထုတ္ေပးလုိက္သည္။ ထုိမွ်ေသာ Oxygen ပမာဏသည္ လူ ၁၂ ဦး တစ္ႏွစ္စာ အသက္႐ွဴ သုံးႏုိင္သည္ဟု ဆုိပါသည္။ စိမ္း စိမ္းစုိစုိ ႐ုိးတံရြက္အုပ္ရွိေသာ အ ပင္မ်ားသည္ အစာအာဟာရ အလုိ႔ငွာ သြက္သြက္လက္လက္ အလင္းျဖင့္ အစာဖြဲ႔ေနစဥ္ ေျမ တြင္းမွ စုပ္ယူရရွိၿပီး ကစီဖြဲ႔၍ပို ေသာေရမ်ားကို ေရေငြ႔အျဖစ္ ထုတ္ေပးေသာ (Transpire) လုပ္ ေပးရ သည္။ ထုိ Transpiration water vapour မ်ားသည္ သီးႏွံခင္း ၏ ေလထုထဲသို႔ ေရမ်ားအျဖစ္ ေရာက္သြားရာ၊ ထုိေရေငြ႔ေတြ ေရ ျဖစ္သြားေသာအခါ စုစုေပါင္းေရ ပမာဏသည္ စုိက္ခင္းတစ္ဟက္ တာ (၂.၄၇ ဧက) ရွိ စုိက္ကြက္အ တြက္ မုိးေရခ်ိန္ (Rainfall) ႏွင့္ တြက္လွ်င္ ၂ဝ မွ ၄ဝ စင္တီမီတာ (၈ လက္မမွ ၁၆ လက္မ) ႏွင့္ ညီ မွ်သည္ဟု ဆုိပါသည္။
သို႔ျဖစ္လွ်င္ လူသားတုိ႔၏ ေနထုိင္ရာ ရပ္ကြက္၊ လမ္းေဘး အိမ္ၿခံေျမမ်ားရွိ ျမက္ခင္း၊ သစ္ပင္၊ ၿခံဳႏြယ္ စုိစုိစိမ္းစိမ္းတုိ႔သည္ ကတၱရာ ခင္း၊ ကြန္ကရစ္ခင္းထား ျခင္းထက္ လူသားႏွင့္ သက္ရွိဝန္းက်င္အတြက္ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ဖယ္ ရွားေပးျခင္း၊ ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ဓာတ္ (ေလေကာင္းေလသန္႔) ပံ့ပုိးေပးျခင္း၊ ေလထုႏွင့္ ေျမသားအ တြက္ စိုစြတ္မႈ ေရေငြ႔ေရ စက္ ျဖည့္ စြက္ေပးျခင္းဟူေသာ အက်ဳိးေက်း ဇူးမ်ားကို သေဘာေပါက္လွ်င္ မသိသားဆုိးရြားေသာ အထင္အ ျမင္မ်ားျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို မျပဳ ျပင္ၾကေစလုိပါ။
သက္ရွိ လူသားတုိ႔ေနထုိင္ရာ ၾသကာသေလာကႀကီး ထာဝစဥ္ ရွင္သန္ေစေရးအတြက္ တင္ျပ အပ္ပါသည္။
သုတေက်ာ္
စာေရးသူေနထုိင္ရာ ေနျပည္ေတာ္ ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕၊ ေရႊခ်ီရပ္ အေရွ႕မစုိးရိမ္ ဥဳတံၱတားလမ္းေဘး ဓမၼာစရိယစာသင္တုိက္ (ေရွး အေခၚ သစ္က်ိတ္ေက်ာင္း) ေဘးရွိ လမ္းပခုံးေခၚကတၱရာလမ္းေဘးတြင္ ေပါက္ေနေသာ စိမ္းစိမ္းစုိစုိ ေျမစာႏွင့္ မုံညင္းေရာ ရာ ျမက္ခင္း ကေလးမ်ားကို မည္သည့္ ပညာရွင္မ်ားက ေပါင္းသတ္ေဆးဖ်န္းထားသည္မသိပါ၊ ညိဳးႏြမ္းေနသည္။ အခ်ဳိ႕က မီးပင္႐ႈိ႕ ထားေသး သည္။
လမ္းပခုံး (Road Shoulder) ေခၚေသာ ယာဥ္ႏွင့္ လူသြား ကတၱရာလမ္းေဘး (မာက်င္) ေျမမ်ားေပၚတြင္ သင့္တင့္ သေလာက္ ေပါက္ေနေသာ ျမက္ခင္းကေလး မ်ားသည္ စိမ္းစိုရႊန္းျမ၍ ပူျပင္း ေသာ ဝန္းက်င္တြင္ ေအးျမေသာ ျမင္ကြင္းကို ရေစ သည္။ စိတ္ ၾကည္ႏူးမႈရသည္။ ထုိျမက္ခင္း ကေလးမ်ားရွိေနျခင္းျဖင့္ မုိးျပင္း မုိးသည္းရြာ၍ လမ္းေပၚမွ ေရမ်ား လမ္းေဘးေျမာင္း တြင္း စီးဆင္းရာတြင္ လမ္းေပၚကပါလာေသာ ဖုန္၊ သဲ၊ ေက်ာက္စရစ္ခဲငယ္မ်ားကို ဖမ္းယူတားဆီးထားသျဖင့္ လမ္း ေဘးေရႏုတ္ေျမာင္း မ်ား သဲႏုန္းပို႔ ပိတ္ဆုိ႔ျခင္းလည္း မျဖစ္ေတာ့ေပ။
ထုိထုိေသာ လမ္းေဘးလမ္း ပခုံး (Road Shoulder or Road Margin) ေပၚရွိ ျမက္မ်ားကုိ အ လုပ္မရွိ အလုပ္ရွာၿပီး စည္ပင္ ဝန္ထမ္းတို႔က ေပါက္တူးျဖင့္ ေပါက္ထုတ္ရွင္းလင္းပစ္ေနေသာ ေၾကာင့္ လမ္းပခုံးေတြမုိ႔ ေရတုိက္ စားၿပီး ေရႏုတ္ေျမာင္းေတြ သဲႏုန္း ပို႔ကာ ပိတ္ဆုိ႔မႈျဖစ္ရပါသည္။ ဤ အေျခအေနကို အမွန္မသိ၍ေလာ၊ အလုပ္သမားကို အလုပ္ခ်ေပးရန္ သာ အဓိက တာဝန္ဟု ယူဆ၍ ေလာ။ ထုိထုိေသာ လမ္းေဘး လမ္း ပခုံး (Road Shoulder or Road Margin) မ်ားေပၚရွိ ေပါင္းျမက္ မ်ားကို ၿမိဳ႕ျပတြင္သာမက ၿမိဳ႕ျပင္၊ ဌာနဆုိင္ရာ ႐ုံးမ်ားေဘးရွိ အေဝး ေျပးလမ္းေဘးမ်ား၊ တပ္ရင္းတပ္ဖြဲ႔၊ ရဲစခန္းမ်ား၏ ေဘးနားေတြမွာ လည္း ျမင္ခဲ့ရဖူးပါသည္။အျမင္မ ဆုိးလွပဲ အႏၲရာယ္လည္း မျဖစ္ ေလာက္ေသာ လမ္းပခုံးျမက္ခင္း မ်ားကို မရွင္းသင့္ပါ။
သုေတသီတုိ႔သည္ ႏွစ္လၾကာ ျမင့္စြာမွသည္ ယခုတုိင္ သစ္ပင္၊ သီးႏွံ၊ ျမက္ခင္းစေသာ သစ္ပင္မ်ဳိး စုံတုိ႔၏ ပတ္ဝန္းက်င္ (လူသားႏွင့္ သက္ရွိေလာကဝန္းက်င္) အက်ဳိး ျပဳေနပုံကို စနစ္တက်ေလ့လာထား ခဲ့ၾကၿပီးျဖစ္သည္။
သစ္ပင္ (ႀကီးငယ္ မေရြး) အ စိမ္းေရာင္႐ုိးတံႏွင့္ အရြက္ရွိ အ ပင္မ်ားသည္ ေလထုထဲမွ ကာဗြန္ ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ကို စုပ္ယူၿပီး အ ပင္အာဟာရ (အစားအစာ)အျဖစ္ ကစီကို ခ်က္လုပ္ၾကရသည္။ ထုိသို႔ခ်က္လုပ္ရာတြင္ စိမ္းလန္းစုိေျပစြာ တက္ၾကြ စြာ ေပါက္ေရာက္ ရွင္သန္ေနေသာ ျမက္အမ်ဳိးအစား အ ပါအဝင္ သီးႏွံပင္စုိက္ခင္း ဧရိယာ တစ္ဟက္တာ (၂.၄၇ ဧက) ရွိ ေသာေျမကြက္မွ အပင္မ်ားသည္ ကာဗြန္ဒုိင္ေအာက္ဆုိဒ္ဓာတ္ (Carbondioxide) ခုနစ္ တန္မွ ရွစ္တန္ကို ဝန္းက်င္ေလထုမွ စုပ္ ယူ အသုံးျပဳရသည္၊
သို႔အားျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ေလထုညစ္ညမ္း ေစေသာ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ ဓာတ္မ်ားကို ေလ်ာ့နည္း သြားေစ သည္။ ထုိသုိ႔ ကာဘြန္ဒုိင္ေအာက္ ဆုိဒ္ကို စုပ္ယူအသုံးခ်ေနစဥ္မွာပဲ ထုိ (၂.၄၇ ဧက) အရြယ္ရွိ သစ္ ပင္မ်ား၊ သီးႏွံခင္းမွ Oxygen ေအာက္ ဆီဂ်င္ ဓာတ္ ငါးတန္မွ ခုနစ္တန္ကို ထုတ္ေပးလုိက္သည္။ ထုိမွ်ေသာ Oxygen ပမာဏသည္ လူ ၁၂ ဦး တစ္ႏွစ္စာ အသက္႐ွဴ သုံးႏုိင္သည္ဟု ဆုိပါသည္။ စိမ္း စိမ္းစုိစုိ ႐ုိးတံရြက္အုပ္ရွိေသာ အ ပင္မ်ားသည္ အစာအာဟာရ အလုိ႔ငွာ သြက္သြက္လက္လက္ အလင္းျဖင့္ အစာဖြဲ႔ေနစဥ္ ေျမ တြင္းမွ စုပ္ယူရရွိၿပီး ကစီဖြဲ႔၍ပို ေသာေရမ်ားကို ေရေငြ႔အျဖစ္ ထုတ္ေပးေသာ (Transpire) လုပ္ ေပးရ သည္။ ထုိ Transpiration water vapour မ်ားသည္ သီးႏွံခင္း ၏ ေလထုထဲသို႔ ေရမ်ားအျဖစ္ ေရာက္သြားရာ၊ ထုိေရေငြ႔ေတြ ေရ ျဖစ္သြားေသာအခါ စုစုေပါင္းေရ ပမာဏသည္ စုိက္ခင္းတစ္ဟက္ တာ (၂.၄၇ ဧက) ရွိ စုိက္ကြက္အ တြက္ မုိးေရခ်ိန္ (Rainfall) ႏွင့္ တြက္လွ်င္ ၂ဝ မွ ၄ဝ စင္တီမီတာ (၈ လက္မမွ ၁၆ လက္မ) ႏွင့္ ညီ မွ်သည္ဟု ဆုိပါသည္။
သို႔ျဖစ္လွ်င္ လူသားတုိ႔၏ ေနထုိင္ရာ ရပ္ကြက္၊ လမ္းေဘး အိမ္ၿခံေျမမ်ားရွိ ျမက္ခင္း၊ သစ္ပင္၊ ၿခံဳႏြယ္ စုိစုိစိမ္းစိမ္းတုိ႔သည္ ကတၱရာ ခင္း၊ ကြန္ကရစ္ခင္းထား ျခင္းထက္ လူသားႏွင့္ သက္ရွိဝန္းက်င္အတြက္ ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆုိဒ္ဖယ္ ရွားေပးျခင္း၊ ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ဓာတ္ (ေလေကာင္းေလသန္႔) ပံ့ပုိးေပးျခင္း၊ ေလထုႏွင့္ ေျမသားအ တြက္ စိုစြတ္မႈ ေရေငြ႔ေရ စက္ ျဖည့္ စြက္ေပးျခင္းဟူေသာ အက်ဳိးေက်း ဇူးမ်ားကို သေဘာေပါက္လွ်င္ မသိသားဆုိးရြားေသာ အထင္အ ျမင္မ်ားျဖင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ကို မျပဳ ျပင္ၾကေစလုိပါ။
သက္ရွိ လူသားတုိ႔ေနထုိင္ရာ ၾသကာသေလာကႀကီး ထာဝစဥ္ ရွင္သန္ေစေရးအတြက္ တင္ျပ အပ္ပါသည္။
သုတေက်ာ္
