အသံမ်ားကားဆူညံလွ၏။ စီးခ်က္မွန္မွန္ ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ အသံ။ ျပင္းထန္ေသာ
ထုႏွက္ခ်က္အလား။သုိ႕ေသာ္ စီးခ်က္မွန္အသံလည္း ရွိ၏။ ခ်ဳိသာေသာအသံမ်ားမဟုတ္။
ၾကမ္း တမ္းသည္။ ရက္စက္သည္။ စက္ ကိရိယာအသံဟု ဆိုရမည္လား။ ခံစားမႈ
စိုးစဥ္းမွ်မပါမွန္း သိသည္။
သက္ရွိ၌သာ အသံရွိသည္ကို လက္ခံထားၾကသည္။ သက္မဲ့၌ လည္း အသံရွိသည္။ လူ၏အသံကို ဘာသာစကား၊ ေခြး၏အသံ၊ သစ္ပင္ ၏အသံ၊ ေရျပင္၏အသံ၊ ေလ၏အသံ၊ မီး၏အသံ မ်ားကုိ မည္သို႕အမည္ တပ္ၾကမည္နည္း။ ဘာသာစကားဟု ဆိုလွ်င္ သင့္ေတာ္မည္ထင္ရ၏။
သက္ရွိ၌သာ အသံရွိသည္ကို လက္ခံထားၾကသည္။ သက္မဲ့၌ လည္း အသံရွိသည္။ လူ၏အသံကို ဘာသာစကား၊ ေခြး၏အသံ၊ သစ္ပင္ ၏အသံ၊ ေရျပင္၏အသံ၊ ေလ၏အသံ၊ မီး၏အသံ မ်ားကုိ မည္သို႕အမည္ တပ္ၾကမည္နည္း။ ဘာသာစကားဟု ဆိုလွ်င္ သင့္ေတာ္မည္ထင္ရ၏။
ပန္းမန္တို႕၏ ဘာသာစကားမွာ အသံမဟုတ္။ အေရာင္ႏွင့္အနံ႕ျဖစ္ သည္။ အခ်ဳိ႕အေရာင္သာရွိသည္။ အနံ႕မရွိ။ မည္သို႕ေသာ ဘာသာစကား ျဖစ္ေစ၊ ဆက္သြယ္ျခင္း၊ ထုတ္ေဖာ္ ျခင္း၊ ေဖာ္ျပျခင္းမ်ားျဖစ္၏။ အေရာင္ သည္ သတိေပးသည္။ ဆြဲေဆာင္ သည္။ ၾကမ္းတမ္းမႈကို ေဖာ္ျပသည္။ အသံစကားတို႕ကဲ့သို႕ပင္ျဖစ္၏။
ဘာသာစကားသည္ နားလည္႐ံု သာမက ခံစားမႈကိုျဖစ္ေစသည္။ အသံႏွင့္ အေရာင္သည္လည္း ထိုသို႕ ခံစားမႈကိုျဖစ္ေစသည္။ ေလျပည္ေလး ပြတ္တိုက္မႈ ၊ေလျပင္း၏အသံႏွင့္ တိုက္ခတ္မႈသည္ ေလအသံုးျပဳေသာ ဘာသာစကား ျဖစ္သည္။