အသိဉာဏ္ကုိ ဆုိးဆုိးရြားရြား ထိခိုက္ေစေသာ ေဆး

လူသားတို႔၏ ပုံမွန္အသိဉာဏ္ကို ဆိုးဆိုးရြားရြား 
ထိခိုက္ေစေသာေဆးမွာ
စိတ္ၾကြေဆးျဖစ္သည္။
စိတ္ၾကြေဆးေၾကာင့္ လူသားမ်ား ပ်က္စီးဆုံး႐ႈံးခဲ့ၾကသည္။
စိတ္ၾကြေဆးဆုိသည္မွာ အက္ဗီဒရင္း၊ ကာဖင္းစေသာ
ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ားကုိ အေျခခံကာ
လူတုိ႕ဖန္တီးျပဳလုပ္ထားေသာ ေဆးတစ္မ်ဳိးျဖစ္သည္။
Amphetamine Type Stimulants (ATS) ေခၚ
စိတ္ၾကြေဆးသည္ ဗဟုိနပ္ေၾကာအဖြဲ႕ကုိ လံႈ႕ေဆာ္ပါသည္။

သမုိင္းေၾကာင္းကုိတင္ျပရေသာ္ အဖက္တမင္းကုိ
၁၈၈၇ ခုႏွစ္တြင္ ထုတ္လုပ္ခဲ့ၿပီး အသက္႐ွဴက်ပ္ျခင္းကုိ သက္သာေစရန္ ေဆးအျဖစ္
၁၉၃ဝ ျပည့္ႏွစ္ခန္႕တြင္ သုံးစြဲခဲ့သည္။ ၎ေဆးသည္ ဗဟုိနပ္ေၾကာအဖြဲ႕ကုိ လႈံ႕ေဆာ္မႈေပးႏုိင္ေၾကာင္းကုိ
၁၉၃၃ ခုႏွစ္တြင္ သိရွိၿပီးေနာက္ တရားမဝင္သုံးစြဲမႈမ်ား စတင္ခဲ့သည္။
ဒုတိယကမၻာစစ္အတြင္းတြင္ အေမရိကန္၊ ၿဗိတိန္၊ဂ်ာမန္ႏွင့္ ဂ်ပန္စစ္တပ္တို႔တြင္ အေမာပန္းခံႏုိင္ရန္၊
စိတ္ဓာတ္တက္ၾကြေစရန္ႏွင့္ အပင္ပန္းခံႏုိင္ရန္အတြက္ အသုံးျပဳခဲ့ၾကသည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္ ၿပီးသည့္ေနာက္ပုိင္းတြင္
တရားမဝင္ေစ်းကြက္ျဖင့္ ထရပ္ကား ဒ႐ုိင္ဘာမ်ား၊ စက္႐ုံလုပ္သားမ်ား၊ ေဆာက္လုပ္ေရး လုပ္သားမ်ား၊
ငါးဖမ္းသမားမ်ားႏွင့္ အားကစားသမားမ်ားသည္ လန္းဆန္းတက္ၾကြ၍ အပင္ပန္းခံႏုိင္ရန္ သုံးစြဲခဲ့ၾကသည္။
၁၉၅ဝ ႏွင့္ ၁၉၆ဝ ျပည့္ႏွစ္တို႔တြင္ ႏုိင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ား၌ တရားမဝင္ေဆးအျဖစ္ ဥပေဒမ်ားျဖင့္ ကန္႔သတ္ခဲ့သည္။

ဆက္လက္၍ စိတ္ၾကြေဆး၏ အမ်ဳိးအမည္မ်ားကုိ တင္ျပရေသာ္ -
- အဖက္တမင္း (Amphetamine)
- မက္အမ္ပီတမင္း (Methamphetamine)
- မိသုိင္းလ္ဖင္နိဒိတ္ (Methylphenidate)
- ဒက္တ႐ိုအမ္ဖီတမင္း (Dextroample tamine)ႏွင့္
- အက္စ္တာစီ Ecstasy) တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။
အထူးသျဖင့္ မက္အမ္ဖီတမင္းကုိ ေယဘုယ်အေနျဖင့္
- အုိက္စ္ (Ice)
- ရွဘူး (Shabu)
- ရာဘ (Yaba)
- ရာမ (Yama)
- စပီဒ္ (Speed) ဟူ၍လည္း ေခၚေဝၚၾကသည္။

စိတ္ၾကြေဆးကို သံုးစြဲၾကျခင္းမွာ လန္းဆန္းတက္ၾကြျခင္း၊ ေမာပန္းခံႏိုင္ျခင္း၊ ကိုယ္ကာယ
လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ျမင့္မားလိုျခင္းတို႔ကို ခံစားလိုျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။

ထို႔ျပင္ အေငြ႕ျပန္လြယ္ျခင္း၊ အပူဒဏ္ခံႏိုင္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ စိတ္ၾကြေဆးကို ေသာက္သံုးျခင္း၊
ထိုးေဆးအေနျဖင့္ သံုးစြဲျခင္းတို႔ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ထို႔ျပင္ အျခားမူးယစ္ေဆးမ်ားထက္
ကုန္က်စရိတ္နည္းပါးျခင္းႏွင့္ အလြယ္တကူ ရႏိုင္သျဖင့္ သံုးစြဲမႈ ပိုမ်ားလာသည္။

ထုိစိတ္ၾကြေဆးကုိ သုံးစြဲျခင္းျဖင့္ ႐ုပ္ပုိင္းႏွင့္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာထိခုိက္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚႏုိင္သည္။
လတ္တေလာအေနျဖင့္ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာထိခုိက္မႈမ်ားမွာ မ်က္စိသူငယ္အိမ္ က်ယ္ျခင္း၊
ေခြၽးထြက္မ်ားျခင္း၊ အစားအေသာက္ ပ်က္ျခင္း၊ အသက္႐ွဴျမန္ျခင္း၊
ေသြးတုိးျခင္း၊မထင္မွတ္ဘဲ ၾကမ္းတမ္းေသာ အမူအရာမ်ား
ျဖစ္တတ္ျခင္းႏွင့္ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္မိခင္ သုံးစြဲပါက သေႏၶသားပ်က္စီးျခင္း၊ အခ်ိန္မတုိင္မီ
ေမြးဖြားျခင္း၊ ေပါင္မျပည့္ေသာ ကေလးေမြးဖြားျခင္းႏွင့္ ေမြးဖြားေသာ ကေလးတြင္
ရင္းထေသာ လကၡဏာမ်ား ျဖစ္ေပၚႏုိင္သည္။

ထုိ႔ျပင္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာထိခုိက္မႈမ်ား ျဖစ္သည့္ စကားမ်ားျခင္း၊ မိမိကုိယ္ကုိ အထင္ႀကီးစိတ္ဝင္ျခင္း၊
ဘဝင္ျမင့္ျခင္း၊ လႈံ႕ေဆာ္မဲ့အာ႐ုံရျခင္း၊ ႐ုတ္တရက္ ႐ူးသြပ္ျခင္း၊ ဂဏွာမၿငိမ္ျခင္းႏွင့္
စုိးရိမ္ေၾကာက္လန္႔စိတ္မ်ားျခင္း၊ ရန္လုိျခင္းႏွင့္ ေဒါသထြက္ျခင္းမ်ားကုိ ေဆးသုံးစြဲၿပီးသည့္
လတ္တေလာ အခ်ိန္မ်ားတြင္ပင္ ေတြ႕ႀကံဳရႏုိင္သည္။

ေရရွည္သုံးစြဲသူမ်ားတြင္ကား ႐ွဴျခင္း၊ ႐ႈံ႕ျခင္းေၾကာင့္ ႏွာေခါင္းၾကြက္သားမွ်င္ ပ်က္စီးျခင္း၊
႐ွဴ႐ိႈက္ျခင္းေၾကာင့္ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းထိခုိက္ျခင္းႏွင့္ အဆုတ္ကင္ဆာ ပုိမုိျဖစ္ပြားျခင္း၊
ေဆးထုိးသုံးစြဲပါက HIV၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါဘီႏွင့္ စီအပါအဝင္ ေသြးမွတစ္ဆင့္
ကူးစက္တတ္ေသာ ဗုိင္းရပ္ေရာဂါပုိး အႏၱရာယ္ ပုိမုိမ်ားျပားေစျခင္း၊ ခံတြင္းပ်က္ေသာေၾကာင့္
အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊ ကုိယ္ခႏၶာပိန္ခ်ဳံးျခင္း၊ အေရျပားေရာဂါ ျဖစ္ျခင္း၊ သြားမ်ားထိခုိက္
ပ်က္စီးျခင္း ဟူေသာ ႐ုပ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဆုိးက်ဳိးမ်ားကုိ ခံစားရမည္မလြဲပါ။

ထုိ႔ျပင္ မွတ္ဉာဏ္စြမ္းရည္ဆုံး႐ႈံးျခင္း၊ ေရရွည္အိပ္ပ်က္ျခင္းေၾကာင့္ မွန္မွန္ကန္ကန္ မေဝခြဲ
မဆုံးျဖတ္ႏုိင္ျခင္း၊ မသုံးစြဲရ မေနႏုိင္ေအာင္ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ စြဲလမ္းလာျခင္း၊ေပ်ာ္ရႊင္မႈခံစားႏုိင္စြမ္း
ေလ်ာ့ပါးလာျခင္း၊ စိတ္ေဝဒနာရွိသူျဖစ္ပါက စိတ္ေရာဂါပုိမုိဆုိးရြားႏုိင္ျခင္း၊ သံသယလြန္စိတ္ေရာဂါ
ခံစားရျခင္းႏွင့္ စိတ္ဓာတ္က်၍ သတ္ေသခ်င္စိတ္မ်ားျဖစ္ေပၚၿပီး ေရရွည္သုံးစြဲမႈ၏
ရလဒ္ဆုိးမ်ားကုိလည္း ႀကံဳေတြ႕ႏုိင္သည္။ လူမႈေရးဆုိးက်ဳိးအျပင္ ရာဇဝတ္မႈမ်ား
က်ဴးလြန္သည္အထိလည္း ျဖစ္ႏုိင္သည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ စိတ္ၾကြေဆးသုံးစြဲမႈကုိ ၁၉၉၆ ခုႏွစ္တြင္ စတင္ဖမ္းဆီးရာမွ သိရွိခဲ့ၿပီး
ထုိေဆးဝါးသည္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ၁၉၉၄ ခုႏွစ္ မူးယစ္ေဆးဝါးႏွင့္ စိတ္ကုိေျပာင္းလဲေစေသာ
ေဆးဝါးမ်ား ဥပေဒအရ တားျမစ္ထားေသာ ေဆးဝါးလည္းျဖစ္သည္။

အစျပဳသုံးစြဲမိပါက ဆုိးက်ဳိးကုိသာေပးေသာ
ထုိေဆးဝါးတုိ႔၏ အႏၲရာယ္ကုိ ကာကြယ္ရန္မွာ
အေရးႀကီးဆုံး က႑တစ္ခုျဖစ္သည္။
ေဆးသုံးစြဲသူတုိ႕၏ ၁ဝ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔သာ ေဆး႐ုံ၊ ေဆးခန္းမ်ားတြင္ ကုသမႈခံယူသည္ကုိလည္း
ေတြ႕ရွိရသျဖင့္ အစမျပဳမိေစရန္သာ အဓိကဦးစားေပး ကာကြယ္ရမည္ျဖစ္သည္။ 
ထုိသုိ႕ကာကြယ္ရန္ စိတ္ၾကြေဆးသည္ ဆုိးက်ဳိးကုိျဖစ္ေပၚေစေၾကာင္း လက္ဆင့္ကမ္းပညာေပးရန္၊ 
လူငယ္မ်ား၏ စူးစမ္းလုိစိတ္ကုိ အခြင့္ေကာင္း ယူကာ ျဖားေယာင္းျမႇဴဆြယ္တတ္သည္ကုိ
ေရွာင္ၾကဥ္တတ္ေစရန္ႏွင့္ မိဘႏွင့္ ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားမွ ဝုိင္းဝန္းကူညီပံ့ပုိးေပးရန္တုိ႔ အထူး
လုိအပ္လွပါေၾကာင္း ေရးသား တင္ျပလုိက္ရပါသည္။ ။

ျမဝတီ က်န္းမာေရးသတင္းစာစု
ေရးသားသူ ထိပ္တင္ခ်ိဳ