သတိနဲ႔ ကိုယ့္စိတ္ကို ကိုယ္သိ (အပိုင္း-၆) (ဆရာေတာ္ဦးေဇာတိက)

           …သတိက အဆင္သင့္ရွိေနရင္ မေက်နပ္တဲ့ စိတ္ကေလး ျဖစ္လာတဲ့အခါမွာ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း ခ်က္ခ်င္းျမင္ႏိုင္တယ္။ ဒီစိတ္ကေလးဟာ မေက်နပ္တဲ့ အေတြးေလးပဲ၊ ေဒါသစိတ္ကေလးပါ၊ ငါမဟုတ္ဘူး၊ သူ႔သဘာ၀နဲ႔သူပဲ၊ အဲဲဒီလို ေဒါသစိတ္ကို ငါမဟုတ္တဲ့ စိတ္အေနနဲ႔ ျမင္တတ္သြားၿပီဆိုရင္ ခြင့္လြတ္ရတာ ပိုလြယ္သြားတယ္။ အဲဒီေဒါသစိတ္ကို ငါ့စိတ္လို႔ ျမင္ေနရင္ ငါမေက်နပ္ဘူးဆိုတဲ့ အေတြးေၾကာင့္ ငါေက်နပ္ေအာင္ ဘာလုပ္ရမလဲဆိုတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲေတြ အမ်ားႀကီး ဆက္ေတြးရေတာ့တယ္။ ငါမဟုတ္ဘူး လို႔ ျမင္လို႔ရွိရင္ ေရွ႕ဆက္စရာ မရွိေတာ့ဘူး။ အဲဒီေနရာတင္ ရပ္လို႔ရတယ္။ ဇာတ္လမ္း မရွည္ေတာ့ဘူး။
…ကိေလသာ အေၾကာက္ဆံုးအရာက အနတၱဥာဏ္နဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆးၾကည့္တာပဲ။ ေအးေအးေဆးေဆး ၾကည့္ႏိုင္ရင္ ကိေလသာဟာ စိတ္၀င္စားစရာ အင္မတန္ေကာင္းတာကို ေတြ႔ရတယ္။ ကိေလသာဟာ မဟုတ္တာကို အဟုတ္လို႔ ထင္ေအာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ဖန္တီးျပႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပယ္ဖို႔ထက္ သိဖို႔ ပိုအေရးႀကီးတယ္။


…ကိုယ့္မွာ ကိေလသာ ကင္းသလား၊ မကင္းဘူးလားဆိုတာ သူမ်ားကို သြားမေမးပါနဲ႔၊ အခ်ိန္တန္ေတာ့ သူ႔ဟာသူျပပါ လိမ့္မယ္ေနာ္။ ေလာကဓံတရားက စာေမးပြဲစစ္ေပးမယ္။

…ကိုယ့္မွာ ဣႆာမစၦရိယျဖစ္တာကို ျဖစ္မွန္းသိလိုုက္ရတာ အက်ဳိးအင္မတန္မ်ားပါတယ္ေနာ္။ ကိုယ့္ခ်ဳိ႕ယြင္းခ်က္ကို မသိဟန္ေဆာင္ထားတာ ဖံုးထားတာဟာ အမွန္ေတာ့ ကိုယ္ပဲ ထိခိုက္တယ္၊ နစ္နာတယ္။
…ေလာဘဟာ ကေလးဆန္တယ္။ ေဒါသဟာ သိပ္ကေလးဆန္တယ္။ မာန ဣႆာ မစၦရိယ စသည္ သူတို႔မရွိတဲ့အခါမွာ တကယ့္ကို ရင့္က်က္မွဳ အျပည့္ရွိေနတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ရင့္က်က္မွဳရွိလာေအာင္ တကယ္အသိဥာဏ္ရွိတဲ့ လူႀကီးျဖစ္လာေအာင္ဆိုရင္ သတိနဲ႔ေနမွ ျဖစ္ေတာ့မွာ။
…ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ မာန၊ မနာလို၀န္တိုမွဳ၊ ယံုမွားသံသယျဖစ္မွဳ၊ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္မွဳ၊ ထိုင္းမွဳိင္းေတြေ၀မွဳ စတာေတြဟာ ရန္သူစိတ္ေတြပဲ။ ကိေလသာအေၾကာက္ဆံုးဟာ သူ႔ကို ရန္လုပ္တာ မဟုတ္ဘူး။ ကိေလသာအေၾကာက္ဆံုးဟာ သူ႔ကို သတိနဲ႔ဥာဏ္နဲ႔ ေအးေအးေဆးေဆး ၾကည့္တာကို အေၾကာက္ဆံုးပဲ။

…ကိေလသာရဲ႕သေဘာက ငါနဲ႔ေပါင္းစပ္မိရင္ အင္အားပိုၿပီး ႀကီးတတ္တယ္။ ကိေလသာဟာ အတၱရဲ႕အကူအညီကို မရရင္ အားနဲသြားတယ္။ ဘယ္လိုကိေလသာျဖစ္ျဖစ္၊ ေလာဘျဖစ္ျဖစ္၊ ေဒါသျဖစ္ျဖစ္၊ မာနျဖစ္ျဖစ္ ငါဆိုတဲ့ သကၠာယဒိ႒ိရဲ႕ အေထာက္အပံ့ကို မရရင္ သူသိပ္အားမႀကီးဘူး။ ျဖစ္ေၾကာလည္း မရွည္ဘူး။ ျမန္ျမန္နဲ႔ေျပသြားတယ္။
…ဒါေၾကာင့္ ေလာဘ၊ ေဒါသ၊ မာန၊ မနာလို၀န္တိုမွဳေတြကို အနတၱအျဖစ္နဲ႔ျမင္ရင္ သူအင္အားနည္း ၿပီးေတာ့ ေနာက္ဆုတ္ သြားမွာပါ။ ၿပီးေတာ့ သူ႔ဆီက ပညာနဲ႔ အသိဥာဏ္လည္း ရလိုက္မယ္။ သူက ကိုယ့္ကို ပညာအသိဥာဏ္ေတြ ေပးသြားတာပဲ။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ဓါတ္ခိုင္မာလာတယ္။ အတြင္းမွာ အင္အားေတြ ရွိလာတယ္။ အင္မတန္ ရင့္က်က္တည္ၿငိမ္တဲ့သူ ျဖစ္လာတယ္။
…ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အုတ္ေတြ၊ ေက်ာက္ေတြ၊ သံေတြနဲ႔ ေဆာက္ထားတဲ့ ရဲတိုက္ႀကီးကေတာ့ လူပုဂၢိဳလ္ လို ျပင္ပရန္သူကိုပဲ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္ေနာ္၊ ကိုယ့္စိတ္ထဲကို အၿမဲ၀င္ေနတဲ့ ကိေလသာရန္သူကိုေတာ့ ၀င္မလာေအာင္ အကာအကြယ္ မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ကိေလသာရန္သူ စိတ္ထဲကို ၀င္မလာေအာင္ သတိ၊ သမာဓိ၊ ဥာဏ္ပညာကသာ ကာကြယ္ႏိုင္တာပါ၊  ျပင္ပက ရန္သူထက္ ကိေလသာရန္သူက ပိုေၾကာက္ စရာ ေကာင္းပါတယ္။
…သမထက စိတ္ကို တျခားအာရံု မေရာက္ေအာင္ အတင္းခ်ဳပ္ထားတာ၊ ဖမ္းထားတာ၊ ထိန္းထားတာ၊ ထြက္မလာေအာင္ အေပၚကေန ဖံုးထားတယ္။ ဖိထားတယ္။ ၀ိပႆနာက ဖံုးထား ဖိထားတာ မဟုတ္ဘူး။ ၀ိပႆနာဘာ၀နာက စိတ္မွာျဖစ္တတ္တဲ့ ကိေလသာရဲ႕ သဘာ၀ကို နက္နက္နဲနဲ သိသြားၿပီးေတာ့ အသိဥာဏ္နဲ႔ ပယ္လိုက္တာ၊ အတြင္းကေန သူ႔ရဲ႕အေၾကာင္းရင္းကို ကုလုိက္သလိုပဲ။ ကိေလသာကို အရင္းအျမစ္ကေနၿပီးေတာ့ တစ္ခါတည္း ပယ္ႏိုင္ေအာင္ အားထုတ္တဲ့ ဘာ၀နာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပိုၿပီးေတာ့ နက္နဲတယ္။ ဥာဏ္အမ်ားႀကီး ပါပါတယ္။
…စိတ္ထဲမွာ ေလာဘျဖစ္တယ္ ဆိုပါေတာ့၊ အဲဒီေလာဘကို ဖိဖို႔ ဖံုးထားဖို႔ မႀကိဳးစားပဲနဲ႔ အဲဒီေလာဘရဲ႕ သဘာ၀ကို စိတ္ပါလက္ပါ စိတ္ရွည္လက္ရွည္ ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကည့္တာပဲ။ ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကည့္ပါမ်ား ရင္ ေလာဘျဖစ္စရာ အာရံုတစ္ခုနဲ႔ စိတ္နဲ႔ တိုက္ဆိုင္မွဳရွိတဲ့အခါ ေလာဘျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ကိုယ္တိုင္ျမင္ရတယ္။ ကိုယ္တိုင္ သိရတယ္ေနာ္။
…အဲဒီလို ၾကည့္တဲ့အခါမွာ အဲဒီေလာဘျဖစ္တဲ့ စိတ္ကိုပဲ စိတ္၀င္စားစရာ၊ အံ့ၾသစရာတစ္ခုအေန နဲ႔ ျမင္ရ တယ္။ ငါ့စိတ္လည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ စိတ္နဲ႔အာရံုတစ္ခုနဲ႔ တိုက္ဆိုင္တဲ့အခါမွာ ဖ်တ္ကနဲ ေပၚလာတဲ့ စိတ္ကေလးတစ္ခုပဲ။ ေတာ္ေတာ္အ့ံၾသဖို႔ေကာင္းတယ္။ ငါ့စိတ္မဟုတ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ကိုပဲ အနတၱ သေဘာ ျဖစ္သြားၿပီေနာ္။ အနတၱဥာဏ္နဲ႔ ျမင္ႏိုင္မွသာ အျမင္မွန္တစ္ခုကို ရၿပီလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။
    …ေလာဘကို ခ်က္ခ်င္း မပယ္ႏိုင္ေသးဘူးေနာ္။ ဒီလိုနည္းနဲ႔ တရားကို အားထုတ္သြားတဲ့အခါမွာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ စိတ္ထဲမွာ ေလာဘျဖစ္တဲ့အခါ သိတယ္။ ေဒါသျဖစ္တဲ့အခါ သိတယ္။  မာနျဖစ္တဲ့အခါ သိတယ္။ ဣႆာမစၦရိယျဖစ္တဲ့ အခါ သိတယ္။ ဒီလိုသိရင္းသိရင္းနဲ႔ ဒီလိုသိတဲ့ အသိဥာဏ္ဟာ ၾကာေလႀကီးေလ ျဖစ္လာတယ္။ ေလာဘ၊ ေဒါသ မာနေတြ ကေတာ့ ခ်က္ခ်င္း မေပ်ာက္ေသးဘူးေနာ္။ ဒါေပမယ့္ သူတို႔ကို သိတဲ့အသိဥာဏ္က ႀကီးလာတယ္။
   …ဒါေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာတရားမွာ ပယ္ဖို႔ထက္ သိဖို႔က ပိုအေရးႀကီးတယ္ လို႔ ေျပာတာေနာ္။ အသိဥာဏ္ ႀကီး လာမွ အဲဒီအသိဥာဏ္က သူ႔ဟာသူ ပယ္သင့္တဲ့ကိေလသာကို ပယ္တာပဲ။ ငါက ပယ္လိုက္တာ မဟုတ္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အတၱနဲ႔ ပယ္လို႔ မရဘူး။ အနတၱနဲ႔မွပဲ ပယ္လို႔ရတယ္။ 
  …အၾကည့္ခံျဖစ္တဲ့ အာရံုကလည္း အနတၱပဲ၊ ၾကည့္ေနတဲ့ စိတ္ကလည္း အနတၱပဲ၊ ႏွစ္ခုစလံုး အနတၱျဖစ္ သြားတယ္။ အဲသလိုျဖစ္သြားရင္ ဒီျပႆနာကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းရတာ ပိုလြယ္သြားတယ္။
…အားလံုးဟာ အနတၱပါလားလို႔ တကယ္ျမင္ရင္ ဘာေရွ႕ဆက္စရာရွိေသးလဲ၊ ဘာမွ ဆက္စရာ မရွိေတာ့ ဘူး ။ အဲဒီမွာ လမ္းဆံုးသြားၿပီ။ အားလံုးကိုသာ အနတၱလို႔ျမင္ရင္၊ အားလံုးကိုသာ အနိစၥ လို႔ျမင္ ရင္ ေရွ႕ဆက္ စရာ ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ ဇာတ္လမ္းက အင္မတန္တိုတယ္။ ဇာတ္လမ္းေတြရွည္ေနၾကတာဟာ အတၱေၾကာင့္ပါ။

…ခံစားခ်က္တစ္ခုခု၊ ဥပမာ-ေလာဘျဖစ္ျဖစ္၊ ေဒါသျဖစ္ျဖစ္၊ မာနျဖစ္ျဖစ္၊ မနာလို၀န္တိုစိတ္ျဖစ္ျဖစ္ ၊ ေၾကာက္စိတ္ျဖစ္ျဖစ္၊ အားငယ္စိတ္ျဖစ္ျဖစ္ အျဖစ္မ်ားလို႔ရွိရင္ အဲဒီခံစားခ်က္က စိတ္ထဲမွာ ေနရာအျပည့္ ယူထားလိုက္တယ္။ ေနရာမဖယ္ ေတာ့ဘူး။ ေတြးသမွ် အေတြးေတြဟာ အဲဒီနား ပတ္၀န္းက်င္မွာ ပဲ ေတြးေတာ့ တာပဲ။ ခံစားမွဳတစ္ခုထဲမွာ ေခ်ာင္ပိတ္မိ ေနတာဟာ ဘယ္ေလာက္ ပင္ပန္းသလဲဆိုတာ သိၾကပါတယ္။
…သတိနဲ႔ေနတဲ့ အေလ့အက်င့္ကို လုပ္လာတဲ့အခါမွာ ပစၥဳပၸန္ တကယ္တည့္သြားတဲ့အခ်ိန္မွာ အဲဒီေခ်ာင္ပိတ္ မိေနတဲ့ စိတ္ဟာ မရွိေတာ့ဘူး။ ပစၥဳပၸန္ တကယ္တည့္ၿပီဆိုရင္ ငါဆိုတာေတာင္ ေပ်ာက္ သလိုျဖစ္သြားတယ္။ သိတာပဲရွိေတာ့တယ္။ အဲဒီလို ငါဆိုတာပါ ေပ်ာက္ၿပီးေတာ့ သိတဲ့သေဘာ သက္သက္ ျဖစ္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ စိတ္ကတည္ၿငိမ္ၿပီးေတာ့ ေအးခ်မ္း ေနတယ္။  လြတ္လပ္ေနတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ အတိတ္မရွိဘူး၊ အနာဂတ္မရွိဘူး၊ ငါမရွိေတာ့တဲ့ သတိ၊ သမာဓိမ်ဳိးႀကံဳဖူးရင္ ထြက္လမ္းကို သိၿပီး ေခ်ာင္ပိတ္မိရင္ ခဏပဲ။ ဒီနည္းကို မသိရင္ ကိုယ့္အေတြးက ကိုယ့္ကို ႏွိပ္စက္တာကို ေကာင္းေကာင္း ခံရမယ္။

   …သိေနလို႔ရွိရင္ လံုး၀အေတြးအေတာ မရွိေတာ့တဲ့အခါမွာ ဒီလိုသိရတဲ့အာရံုကို ငါလို႔မထင္ေတာ့ဘူး။ ပထမေတာ့ ငါ့လက္ကပူေနတာလို႔ ထင္တာ၊ ငါ၊ လက္၊ ပူ သံုးခုကို တြဲထားတာ။ ေနာင္သတိ အင္မတန္ေကာင္းလာတဲ့အခါမွာ   လံုး၀ အေတြးအေတာမရွိ၊ ပစၥဳပၸန္တကယ္တည့္တဲ့အခ်ိန္မွာ ငါလည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ လက္လည္း မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ပူတာပဲ ရွိေတာ့တယ္။ ငါဆိုတဲ့ ပညတ္ ကြာသြားၿပီ။ လက္ဆိုတဲ့ ပညတ္လည္း ကြာသြားၿပီ။ ပူတယ္ဆိုတဲ့ သဘာ၀တစ္ခုကိုပဲ သိေနရေတာ့တာ။

…အဲသလို ငါလည္းမဟုတ္၊ လက္လည္းမဟုတ္ပဲ ပူတာကို သိတဲ့အခ်ိန္မွာ ပရမတ္ကို သိတယ္။ ပညတ္ မပါေတာ့ဘူး။ ငါပူတာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ လက္ပူတာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ ပူတာဟာ ပူတာပဲ။ ရုပ္အေပၚမွာ ငါဆိုတဲ့ အထင္အျမင္မွားမွဳဟာ ေပ်ာက္သြားၿပီ။

…အဲဒီလို ပစၥဳပၸန္ တကယ္တည့္တဲ့အခ်ိန္၊ ပညတ္မပါပဲနဲ႔ ပရမတ္ကို တကယ္သိတဲ့အခ်ိန္မွာ အမွန္ကို သိတာပဲ။ အၿမဲတမ္း ငါဆိုၿပီးေတာ့ စြဲလာတဲ့ အစြဲႀကီးဟာ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ခဏေလာက္ ေပ်ာက္သြားတယ္။ သိတဲ့စိတ္ကေလး ရွိတယ္။ သိရတဲ့အာရံုရွိတယ္။ က်န္တာဘာမွ မ၇ွိေတာ့ဘူး။ အဲဒီလို အသိအျမင္ဟာ အင္မတန္ ထူးဆန္းတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အသိဥာဏ္ဟာ အင္မတန္ နက္နဲတယ္။ အာရံုက ရိုးတယ္၊ သိတာလည္းပဲ ရိုးရိုးေလးပဲ သိတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ အသိဥာဏ္က အင္မတန္ႀကီးက်ယ္တယ္။
…အဲသလို ရိုးရိုးနဲ႔ နက္နက္နဲနဲသိေအာင္ တရားအားထုတ္ရတာပဲ။ ဆန္းဆန္းျပားျပားသိဖို႔ ႀကိဳးစားေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္ခႏၶာကိုယ္မွာျဖစ္တဲ့ သဘာ၀ကို အမွန္အတိုင္းသိဖို႔ပဲ ၾကည့္ေနတာ။
…အဲဒီလို ဘယ္အရာကို ၾကည့္ၾကည့္ သဘာ၀အျဖစ္နဲ႔ပဲ ျမင္တယ္၊ ပုဂၢိဳလ္သတၱ၀ါအျဖစ္နဲ႔ မျမင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီဥာဏ္ဆိုတာ နဲနဲေနာေနာ ဥာဏ္မဟုတ္ဘူးေနာ္။ နာမ္ရုပ္ကို ကြဲကြဲျပားျပား ပိုင္းျခားၿပီးေတာ့ သိတဲ့ဥာဏ္ျဖစ္သြားၿပီ။
…အေတြးအေခၚေတြ ဘယ္ေလာက္ပဲ ႀကီးႀကီးက်ယ္က်ယ္ နက္နက္နဲနဲေတြ ဖတ္ရွဳေနအံုးေတာ့ ဒီေလာက္နက္နဲတဲ့ ဥာဏ္မ်ဳိး ရဖို႔ရာ မလြယ္ဘူး။
…အဲဒီဥာဏ္မ်ဳိး ရတဲ့သူဟာ နဂိုတုန္းက သူသိထားတဲ့ အသိအျမင္ အထင္မွားမွဳေတြဟာ ေပ်ာက္ကုန္တယ္။ သူ႔ရဲ႕စိတ္ေန စိတ္ထားပါ တစ္ခါတည္း ေျပာင္းလဲသြားတယ္။ အသိဥာဏ္ပါ ေျပာင္းသြားတယ္။ စိတ္ေနသေဘာထား၊ အျပဳအမူ၊ အသိအျမင္ ေျပာင္းလဲသြားတာ၊ ေျပာင္းလဲတာမွ တကယ့္ကို သိသိသာသာႀကီး ေျပာင္းလဲသြားတာ။ ထိထိေရာက္ေရာက္ ႀကိဳးစားလို႔ရွိရင္ အဲဒီလို ဥာဏ္မ်ဳိးျဖစ္လာမယ္။ အဲဒီအနတၱဥာဏ္က စိတ္ကို အင္မတန္ ခ်မ္းသာေစတယ္ေနာ္။ ပစၥဳပၸန္မွာ တည့္တည့္ေနတဲ့အက်င့္က အျမတ္ဆံုးအက်င့္ပဲ။ အျမတ္ဆံုးဘ၀ပဲ။
…ႀကံစည္ေတြးေတာၿပီးမွ သိလို႔ရတဲ့အာရံုဟာ ပစၥဳပၸန္တည့္တည့္ အာရံုမဟုတ္ဘူး။ ပရမတ္လည္း မဟုတ္ဘူး။ စိတ္ကူးနဲ႔ သိလို႔ရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပညတ္ပဲျဖစ္ေနတယ္။ ေတြးေနတာမဟုတ္ပဲနဲ႔ စိတ္ကို တကယ္ထိၿပီးေတာ့ သိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ ပရမတ္ တည့္ေနတာပဲ။
…စိတ္ဟာ ပစၥဳပၸန္မွာ အေနမ်ားလာတဲ့အခါ ဘ၀ရဲ႕ Quality ဟာ အင္မတန္ ျမင့္မားလာတယ္။ စိတ္ရဲ႕ (Quality) အရည္အေသြးေတြဟာ ျမင့္မားလာတယ္။ စိတ္ထဲမွာျဖစ္တဲ့ ေလာဘ၊ ေဒါသေတြ၊ ပ်ံ႕လြင့္မွဳေတြ၊ စိတ္ဆင္းရဲမွဳေတြ တျဖည္းျဖည္း ရွင္းသြားတယ္။ သူတို႔ ရွင္းသြားရင္ စိတ္ရဲ႕အရည္အေသြး ဘယ့္ႏွယ့္ေနမလဲ။ ျမင့္လာတယ္၊ ေအးခ်မ္း တည္ၿငိမ္မွဳ၊ သန္႔ရွင္းမွဳ ရွိလာတယ္။

...အပိုင္း (၇) ဆက္လက္ မွ်ေ၀ေပးပါမည္...။

ကမ ၻာသစ္ ၿမန္မာ Fan Page